Claude Missiaen
Eind vorig jaar, 2021, bracht het internationaal tijdschrift Person-Centered & Experiential Psychotherapies een themanummer uit rond online therapie. De Coronapandemie heeft in de psychologische hulpverlening internationaal een disruptie veroorzaakt. De eerder voorzichtige stappen richting digitalisering kwamen plots in een stroomversnelling: digitaal werken met cliënten werd het ‘nieuwe normaal’.
De person-centered approach is gegrondvest op de real live, afgestemde, authentieke therapeutische relatie en op de presence van de therapeut. Reden genoeg dus om te gaan onderzoeken of de Rogeriaanse grondhoudingen standhouden in een tijdperk van digitalisering. B. Rodgers en collega’s wegen de theorie en methodologie van Carl Rogers in het licht van de nieuwe realiteit van beeldbellen met cliënten. Hun grootste bekommernis was of de therapeutische condities van online therapie van die aard zouden zijn dat de cliënt effectief de acceptatie en empathie van de therapeut zou kunnen ‘ontvangen’. Dat bleek inderdaad het geval te zijn. Opvallend was wel dat therapeutische relaties die al eerder live contacten gehad hadden en daarna overgeschakeld waren naar online therapie beter konden omgaan met de beperkingen van het online werken (zoals het gebrek aan fysieke nabijheid, povere geluidskwaliteit, haperend beeld…). We lezen hier een duidelijk pleidooi voor blended therapie: een afwisseling tussen fysieke en digitale sessies. Zowel de theorie als de methodologie van Rogers blijken de digitale toetssteen te doorstaan. De onderzoekers pleiten ervoor dat therapeuten zich voldoende in het nieuwe technologisch medium inwerken om de mogelijkheden van het online werken zo goed mogelijk te benutten en zich er comfortabel genoeg bij te voelen.
Ook de toepassing van online therapie bij Emotion Focused Therapy wordt onder de loep genomen door Banack (Adapting emotion-focused therapy for teletherapy). Zij verwijst naar onderzoek dat aantoont dat teletherapie even effectief is als in-person therapie. Tegelijk merkt ze op dat er weinig ervaring en training beschikbaar is in het toepassen van EFT bij online therapie. Banack stelt in haar artikel enkele aanpassingen voor die het perfect mogelijk maken om de EFT methodiek online in te zetten. We leren dat afstandstherapie zeker niet afstandelijk hoeft te zijn.
Dunn en Wilson richten eveneens hun blik op blended therapie (When online and face to face counselling work together: assessing the impact of blended or hybrid approaches, where clients move between face-to-face and online meetings). Deze auteurs zijn alvast positief gestemd over een werkwijze die vroeger als sciencefiction gezien werd en nu steeds meer ingeburgerd geraakt in deze brave new world. Ze ontdekten dat er onder therapeuten en flexibiliteit waarneembaar is die tot voor kort ondenkbaar was. Zo leken therapeuten doorgaans niet geneigd om enige aanpassing in hun manier van werken te overwegen en schenen al honderd jaar dezelfde werkwijze te hanteren. Een vaststelling die we in een haalbaarheidsstudie van QIT online ook al eerder konden maken.
Verder benadrukken Dunn en Wilson dat we de nieuwe technologie moeten blijven inzetten en aanpassen met de cliënt als eerste en belangrijkste leidraad . “If we maintain the wellbeing of our individual clients at the heart of our work, from assessment onwards, we can continue to grow and develop in tandem with technological change and to embrace its potential” (p.324). Dunn en Wilson geven met deze tekst de aanzet van wat een beweging moet worden om het blended werken op zijn merites te gaan beoordelen. QIT online is er alvast mee begonnen: binnenkort starten we met een onderzoek, in samenwerking met de KULeuven, om het blended werken te toetsen op zijn meerwaardes en valkuilen.
Susman merkt op dat de beeldbel platforms oorspronkelijk ontwikkeld werden om business doelen te realiseren, niet om persoonlijke groei mogelijk te maken. De platforms lenen zich uitstekend om inhoud te tonen en te delen maar minder om processen te faciliteren (Between the tiles: the psychology of the virtual room. Appropriating and subverting the digital sphere for authentic and meaningful encounter). Zo ziet de auteur enige risico’s bij al die online contacten: een toenemende eenzaamheid en oppervlakkigheid bij de zoveelste ‘zielloze’ meeting, zonder lijfelijke aanwezigheid (disembodiment). Toch is ze hoopvol dat we erin zullen slagen om de digitale kamer verder te humaniseren en zo in te richten dat betekenisvolle ontmoetingen mogelijk worden en isolatie overstijgen. “This would result in a culture willing to hold silence in order to create space for each other, rather than for muting.” (p342).
Tot slot laten we dezelfde Susman aan het woord in een oproep “to maintain and, indeed, expand our agency within the digital sphere, whilst remaining aware of the larger socio-political challenges of the digital age, adamantly advocating for the irreplaceability of meeting in body” (p. 327).
Person-Centered & Experiential Psychotherapies. Journal of the World Association for Person-Centered and Experiential Psychotheray and Counseling, Volume 20, issue 4, December 2021
