In vorige blogpost berichtten we over het onderzoek naar transdiagnostische factoren in therapie, in het kader van het project rond het verbeteren van mentaal welzijn, ondersteund door de provincie Vlaams-Brabant. We identificeerden 6 universele processen, waarbij we telkens de klemtoon leggen op groei en herstel in plaats van op pathologie en stoornis:
Vormgeven aan mijn bestaan
Ontwikkelen van een gezonde relatie tot mezelf
Mijn lichaam als bondgenoot
Groeien in relaties
Mijn emoties als kompas
Therapie doen werken.
Daarna organiseerden we een online bevraging bij cliënten en therapeuten om hun ervaringen te polsen rond de (al dan niet) zinvolheid van het ontwikkelen van een online aanbod (bedoeld voor blended therapie, niet als stand alone tools) rond deze processen. Bij de cliëntengroep waren er 165 respondenten, bij de therapeuten 47.
Resultaten van de online bevraging
Alle 6 universele factoren werden als zeer waardevol ingeschat en ook geschikt om een blended aanbod rond te ontwikkelen. De meerderheid blijkt matig tot sterk overtuigd van de meerwaarde van online zelfhulp (cliënten: 84,5 %; therapeuten: 94%). Slechts een paar procent van de respondenten gaf aan geen heil te zien in een online aanbod.
Op de vraag naar welke functies online zelfhulp zou kunnen vervullen kwamen volgende antwoorden het meeste voor:
- bij cliënten: informeren (71,6 %), bevorderen van zelfkennis (70,4%), oefenen (62,3%) en sensibiliseren (61,7 %);
- bij therapeuten: informeren (91,5 %), bevorderen van zelfkennis (87,2 %) en veranderingsprocessen monitoren (80,9 %).
We polsten ook naar toegevoegde waarde en mogelijke nadelen en risico’s van online zelfhulp.
In de cliëntengroep ziet men vooral voordelen in de lagere drempel, het kunnen werken op eigen tempo, de overbrugging naar de volgende sessie, de continue beschikbaarheid van de tools, de transfer van de therapiekamer naar de thuissituatie. De therapie kan beter opgevolgd en verdiept worden. Ook het verwerven van adequate informatie en het kunnen oefenen worden als pluspunten gezien.
Bij de therapeuten ziet men vooral heil in het empoweren van cliënten, hen meer regie over het eigen proces toebedelen. Online tools kunnen het therapeutisch proces intensifiëren en versterken. Er ontstaat meer verbinding tussen binnen en buiten therapie en de extra oefenkansen en informatie bieden therapeutische mogelijkheden.
Bij de mogelijke nadelen en risico’s zijn beide groepen respondenten het roerend eens over het feit dat online tools geen vervanging mogen zijn van het face-to-face contact, dat de ultieme draagsteen van het therapeutisch avontuur moet blijven. Cliënten wijzen verder op het mogelijk vrijblijvend karakter van een online tool, waardoor uitstelgedrag de kop kan opsteken. Ook de gevaren van het internet komen aan bod: niet alle informatie van Dr. Google is even betrouwbaar. In de therapeutengroep wordt nog vermeld dat een gestandaardiseerde tool onrecht kan doen aan de complexiteit van de problematiek of het therapeutisch proces.
Focusgroepen
Om dit materiaal verder te verdiepen en concreter te maken naar de ontwikkeling van een catalogus voor blended therapie werden 12 focusgroepen ingericht: één voor elk van de 6 transdiagnostische processen, met telkens een cliënten- en therapeutengroep. Alle groepen gingen online door.
Ter voorbereiding hiervan was voor elke transdiagnostische factor een task analysis gebeurd, waarbij we per factor verschillende procestaken hebben onderscheiden. Deze werden dan voorgelegd aan de focusgroep waarna ideeën rond online aanbod per procestaak werden opgevraagd en besproken. Een voorbeeld van dergelijke procestaken in de factor Vormgeven aan mijn bestaan:
Bewust worden van ‘grote levensthema’s, existentiële topics
Bewust worden van vermijding/copingstrategieën
In de ogen kijken van deze thema’s, op een veilige manier: emotieregulatie
Ontdekken en formuleren van eigen waarden en levensvisie
Leven inrichten naar deze waarden en visie; doelen stellen.
De focusgroepen werden door de deelnemers en door de begeleiders als intens en verrijkend ervaren. Deelnemers spraken vanuit eigen ervaring en verwachting en brachten heel wat bruikbaar materiaal mee.
Nu is de fase gestart waarin de online zelfhulptaken zullen worden ontwikkeld op basis van alle voorgaande input.
In een vervolgblog zullen we rapporteren hoe deze voortgang in de catalogus concreet verloopt. Deze catalogus zal gratis beschikbaar zijn voor alle gebruikers van QIT online. Online taken zullen uit deze catalogus kunnen geselecteerd worden op basis van het procesverloop en eenvoudig aan het individueel cliënttraject worden toegevoegd. Vanaf januari 2022 zal het blended aanbod empirisch gevalideerd worden in samenwerking met Prof. Siebrecht Vanhooren van de KU Leuven.
